Haarnestcyste (sinus pilonidalis)

Een haarnestcyste is een onschuldige, maar vervelende kwaal. De cyste (spreek uit: kieste) is een ontsteking bij of in de bilnaad, die pijnlijk kan zijn. Gelukkig kunt u een haarnestcyste snel en effectief laten verhelpen. U leest er alles over op deze pagina.

Een korte samenvatting van de informatie die hieronder aan bod komt:

Een haarnestcyste is een onderhuidse ontsteking.
Het verloop van de ontsteking is bij iedereen anders.
Verschillende ingrepen om de haarnestcyste te verhelpen hebben (forse) nadelen.
Daarom werken wij met de SiLac® laserbehandeling.
Deze ingreep gebeurt onder plaatselijke verdoving.
De totale behandeling duurt 30 tot 45 minuten.

Wat is een haarnestcyste (sinus pilonidalis)?

Een haarnestcyste is een ontsteking in (de buurt van) de bilnaad. Het begint bijna altijd met haartjes die naar binnen groeien, waardoor het haarzakje verstopt raakt en onderhuids een ontsteking veroorzaakt. Vandaar de Latijnse naam sinus pilonidalis: pilus betekent haar en nidus betekent nest. Er ontstaat een holte, die opnieuw kan ontsteken.

Het lichaam reageert op de ontsteking met het ontwikkelen van een soort gangetjes. Deze buisjes lopen van de ontsteking tot aan het huidoppervlak en heten fistels of fistelkanalen. Het uiteinde van een fistelkanaal ziet eruit als een klein gaatje of intrekking van de huid. Door deze buisjes kan het vocht uit de ontsteking naar buiten.

De fistels en de holte blijven bestaan, ook als de ontsteking is verdwenen. Doordat de huid open blijft, kan de klacht na verloop van tijd terugkomen. En hoe langer het onbehandeld blijft, hoe uitgebreider de aandoening wordt.

Wie krijgt een haarnestcyste?

Mensen met veel lichaamshaar hebben meer kans dat een haartje ingroeit en gaat ontsteken. Mannen krijgen dan ook twee keer zo vaak een haarnestcyste dan vrouwen. De grootste groep van de patiënten is rond de twintig jaar, maar het komt op elke leeftijd voor. Veel zitten, tijdens werk of hobby, is een verhoogd risico.

De symptomen en klachten van sinus pilonidalis

Een haarnestcyste geeft op zich weinig tot geen klachten. Er kunnen wat gaatjes zichtbaar zijn (de openingen van de fistelkanalen), waar soms vocht uitkomt. Heeft u een haarnestcyste in dit stadium? Hou de plek dan goed schoon en verwijder eventuele beharing. Door strak en ruw ondergoed kan de cyste gaan ontsteken, evenals door (zware) transpiratie. Draag dus goed ventilerend ondergoed zodat vocht kan verdampen.

Een ontstoken haarnestcyste is pijnlijk. Daarom adviseren we u naar uw huisarts te gaan als u denkt dat u een haarnestcyste heeft.

Wat zijn de symptomen van een ontstoken haarnestcyste?

Wanneer de haarnestcyste ontstoken raakt, wordt de huid rood en gezwollen. Het gebied is dan erg gevoelig, waardoor zitten, liggen en bewegen niet prettig is. Soms komt er ook afscheiding uit de fistelopeningen.

Wat zijn de klachten bij haarnestcyste?

Een ontstoken haarnestcyste is soms alleen wat gevoelig, maar vaak is het ronduit pijnlijk. De plek van de cyste (in of vlakbij de bilnaad) maakt dat u er bij veel bewegingen last van kunt hebben. Ook zitten of liggen is vervelend, doordat de cyste tegen een rugleuning of matras komt. Bovendien maakt het vocht dat het lichaam via de fistels afvoert, vlekken in uw kleding.

Het kan zijn dat uw lichaam de ontsteking zelf geneest. Maar de ontstane fistelkanalen en holte blijven bestaan en kunnen opnieuw ontsteken. Reden genoeg om (beginnende) symptomen serieus te nemen en de behandeling te zoeken die bij uw klachten past.

Oorzaak haarnestcyste

Haarnestcystes ontstaan meestal door een ingegroeid haartje, maar dat is niet de enige oorzaak. Het kan ook door een hormonale verandering in het lichaam komen, of door hevig zweten. Roken is eveneens een risicofactor.

Sommige mensen hebben aanleg voor het ontwikkelen van een haarnestcyste en krijgen er daardoor sneller/vaker last van. Die aanleg is vaak erfelijk.

Haarnestcyste voorkomen

Het is dus niet altijd duidelijk waar een haarnestcyste precies door is ontstaan. Toch lijken ingegroeide haren de vaakst voorkomende oorzaak te zijn. Het verwijderen van beharing in en rondom de bilnaad kan dan ook helpen om een cyste te voorkomen.

Kies bij voorkeur voor ontharen met een laser; dan wordt het haarzakje vernietigt en groeit de haar niet meer terug. Bij de Braam Kliniek verzorgen we dit ontharen niet, maar er zijn genoeg klinieken waar u voor laser epilatie terecht kunt.

Nog een aantal tips voor het voorkomen van haarnestcystes:

Draag ondergoed dat niet te strak zit en goed ventileert (liefst van katoen).
Heeft u een zittend beroep? Ga dan om de twee uur een minuut of tien staan.
Houd uw immuunsysteem op peil.
Zorg voor goede hygiëne in en rond de bilnaad.

Haarnestcyste behandeling

De traditionele behandeling voor een (ontstoken) haarnestcyste is een operatie onder narcose. De chirurg haalt hierbij de fistels en holte weg, zodat alleen gezonde huid overblijft. Maar aan deze behandeling kleven nadelen, die het lastig maken om ervoor te kiezen. Zoals het risico dat de haarnestcyste terugkomt of dat de wond niet goed geneest.

Operatie versus de SiLac® lasermethode

Veel patiënten zien op tegen de narcose en wond van een operatie. Met de SiLac® lasermethode is narcose niet nodig en blijft de wond heel klein. De lasermethode is geen operatie, maar een kleine ingreep onder plaatselijke verdoving. Er is maar één incisie (sneetje) voor nodig en u kunt binnen een uur alweer naar huis.

Risico’s bij een traditionele operatie

Een traditionele operatie voor het verwijderen van het volledige fistelsysteem, heet een excisie. Dat kan op verschillende manieren, die elk hun eigen risico’s hebben:

De chirurg kan ervoor kiezen om de wond na de operatie open te laten, voor het bevorderen van de genezing. Het genezen duurt tussen de zes en twaalf weken. Bij deze zogeheten open wondgenezing, is er een aanzienlijke kans dat de haarnestcyste terugkomt.
De chirurg kan de wond na de operatie sluiten, met de ‘huidtranspositiemethode’. Hierbij is de kans veel kleiner dat de haarnestcyste terugkomt. Het nadeel van deze behandeling is dat meer dan de helft van de patiënten ontevreden is over hoe het eruit ziet.
Een andere manier om de wond te sluiten is de bilnaad iets minder diep maken. Na veel van deze ingrepen is een stoornis in de wondgenezing gemeld.

Bron: S3-Leitlinie – Sinus Pilonidalis, hrsg. v. Deutsche Gesellschaft für Koloproktologie (DGK), april 2014, p. 10-11 en p. 13.

Hoe werkt de SiLac® lasermethode?

Voorwaarde voor de SiLac® lasermethode, is dat de haarnestcyste rustig is. Als u een ontsteking en/of abces heeft, verhelpen we die eerst. Dat gebeurt met antibiotica of door de druk op een abces te verlichten met een sneetje (onder verdoving).

Behandeling haarnestcyste met SiLac

De ingreep zelf is kort en gebeurt in alle rust, onder plaatselijke verdoving. De arts hoeft maar één kleine incisie te maken. Vervolgens maken we de holte en fistelkanalen mooi schoon, zodat er geen haartjes achterblijven.
Daarna brengen we de lasersonde in, die hitte afgeeft. Hierdoor gaan de fistelkanalen na verloop van tijd sluiten. Alles bij elkaar duurt de behandeling 30 tot 45 minuten. Deze animatie laat precies zien hoe de lasermethode werkt.

We hoeven niets weg te snijden en er ontstaat geen grote wond. Dat betekent ook dat de kans op complicaties minimaal is. Het genezingsproces duurt ongeveer zes weken, maar u kunt al veel eerder weer alles doen.

Voordelen van de lasermethode, in vergelijking met een traditionele operatie:

we reinigen en sluiten de fistelkanalen (in plaats van huid weg te snijden).
de ingreep gebeurt onder plaatselijke verdoving.
de incisie is minimaal.
de genezingsresultaten zijn uitstekend (minder deformerende ingrepen).
er zijn minder postoperatieve klachten, die sneller verdwijnen.
de behandeling duurt maximaal drie kwartier.
de genezing gaat sneller (tot drie maanden sneller in vergelijking met een grote incisie).
minder kans op terugkeer van de cyste doordat de laser fiber de haartjes verwijdert.

U kunt binnen een paar dagen na de ingreep uw gewone leven weer oppakken.

Bent u gespannen voor de ingreep?

Een beetje gezonde spanning is helemaal niet erg. Ons team weet hoe ze u op uw gemak kunnen stellen. Bijvoorbeeld door u precies te vertellen wat er gebeurt, of juist over iets anders te praten. Hun ruime ervaring met deze behandeling doet de rest.

Is er kans op complicaties?

Geen enkele ingreep is volledig risicoloos. De kans op een complicatie bestaat altijd, maar is bij deze ingreep klein. Bovendien gaat het om complicaties die we snel kunnen verhelpen, zoals een bloeding of infectie. Neem bij een complicatie – hoe klein ook – altijd direct contact met ons op, zodat we u kunnen helpen.

Na de behandeling

Na de behandeling krijgt u een gaasje op de wond. Als de behandelde plek gevoelig is kunt u een paracetamol nemen. Het wondje moet twee tot drie weken open blijven om de kans op een infectie zo klein mogelijk te maken. Voordat u naar huis gaat, laten we u zien hoe u het wondje kunt verzorgen. De belangrijkste tips:

hou het gebied schoon door het twee tot drie keer daags uit te spoelen met de douchekop.
dep het wondje daarna droog met een gaasje.
plaats een schoon en droog gaasje en plak dat vast met een pleister.

Heeft u een vraag? Bel gerust, we zitten voor u klaar.

Laatst gecontroleerd: